Index Copernicus

Predatory Journals (drapieżne czasopisma) czy też Predatory Publishers (drapieżni wydawcy) to podmioty stosujące model biznesowy zakładający pobieranie opłat za publikacje artykułów naukowych bez świadczenia rzetelnych usług redakcyjnych i publikacyjnych (więcej o standardach usług redakcyjnych). Model otwartego dostępu (open access) wykorzystywany jest do szybkiego generowania przychodów – artykuł publikowany jest po uiszczeniu opłaty bez zachowania standardów właściwych dla wydawania publikacji naukowych. Dodatkowo, drapieżne czasopisma stosują mylące działania komunikacyjne, takie jak:

•  podawanie nieprawdziwych informacji o zaangażowaniu uznanych naukowców w proces recenzencki;
•  rozpowszechnianie fałszywych informacji o indeksacji periodyku w uznanych bazach bibliograficznych;
•  prezentowanie nierzetelnych wskaźników bibliometrycznych, najczęściej łudząco podobnych do uznanych w środowisku naukowym miar odziaływania;
•  nieprowadzenie weryfikacji oryginalności manuskryptów pod kątem popełniania plagiatów;
•  pobieranie opłat za dopisywanie osób jako współautorów artykułów mimo wiedzy o braku jakiegokolwiek wkładu z ich strony.

Zjawisko Predatory Journals prowadzi do „erozji” jakości działalności naukowej. W większości krajowych systemów zarządzania nauką publikacje w czasopismach naukowych są podstawą oceny okresowej pracowników naukowych i decydują o awansie – w tym o uzyskaniu samodzielności w zakresie prowadzenia badań naukowych i kształcenia przyszłych naukowców. Brak odpowiedniego doświadczenia i rzeczywistego dorobku naukowego może prowadzić do nieefektywnego wykorzystywania zasobów uczelni i fundatorów badań naukowych przez osoby, które samodzielność naukową uzyskały dzięki usługom Predatory Journals.

Zespół Index Copernicus podjął się opracowania strategii przeciwdziałania stosowania praktyk Predatory Journals w sposób systemowy. Zaproponowane procedury mają umożliwiać jednoznaczne zidentyfikowanie czasopism stosujących w. w. praktyki oraz podniesienie standardów usług redakcyjnych czasopism naukowych. Celem działań Index Copernicus jest m.in.:

•  identyfikacja wydawców czasopism stosujących praktyki Predatory Journals,
•  wypracowanie rozwiązań skutkujących zmniejszeniem siły ich oddziaływania,
•  poprawa świadomości społecznej co do rzeczywistych ich przejawów,
•  podniesienie standardów usług redakcyjnych czasopism naukowych,
•  opracowanie narzędzi, których wdrożenie przyczyni się do znacznego zmniejszenia skali zjawiska, w tym zaproponowanie czasopismom możliwości rozwoju pozwalającego na zaniechanie nieetycznych praktyk publikacyjnych.

Każde czasopismo aplikujące o indeksację w bazie ICI Journals Master List podlega weryfikacji pod kątem stosowania praktyk Predatory Journals (więcej o procedurze weryfikacji czasopism).

Oprócz tego, w Paszportach Czasopism dostępny jest formularz kontaktowy z Zespołem Index Copernicus za pośrednictwem którego, każdy użytkownik bazy może zgłosić dane czasopismo do weryfikacji pod kątem stosowania w. w. praktyk.

Jeśli czasopismo pozytywnie przejdzie proces weryfikacji zostaje indeksowane w bazie ICI Journals Master List za dany rok. W przypadku, gdy Eksperci Index Copernicus uznają, że Redakcja rozpowszechnia fałszywe informacje, nie przestrzega zasady transparentności działań lub nie świadczy rzetelnych usług redakcyjnych dane czasopismo otrzyma odmowę indeksacji za oceniany rok, a jego Paszport zostanie oznaczony odpowiednim ostrzeżeniem (więcej o typach oznaczeń Paszportów).

Lista czasopism podejrzanych o stosowanie praktyk Predatory Journals, jak i tych, które nie przestrzegają zasady transparentności działań dostępna jest w bazie ICI World of Journals, na stronie https://journals.indexcopernicus.com/search/form. Zaawansowane narzędzia pozwalają na wyszukanie czasopism zarówno ze statusem Transparency Warning jak i Predatory Alert.